zaterdag 18 april 2015

GALERIJ VAN SCHIP. WAT IS DAT?


EVEN MIJN HUT UIT EEN LUCHTJE SCHEPPEN.


Een galerij is een uitbouw aan de achterkant en gedeeltelijk aan de zijkant van het achterschip.


(Tekening van de galerij van een kraak uit de 15e eeuw.)

Galerijen kwamen op westerse schepen in gebruik in de tweede helft van de 15e eeuw. Langs de achterzijde van het hakkebord werd een soort balkon gebouwd over de gehele breedte van het schip.
Vaak stond op ieder uiteinde een kleine opbouw welke boven het water uitstak en wat waarschijnlijk het toilet was van de gezagvoerder en de officieren. 
De galerij kon bereikt worden langs deuren in het hakkeboord en hoofdzakelijk vanuit de hut van de gezagvoerder of eigenaar.
De galerijen ontwikkelden zich rond 1600 er werden ook langs de zijkant van de romp uitgebouwd.




                 ( De galerij in het hakkeboord van het Zweedse replica zeilschip Gotheborg.)

Aanvankelijk was een galerij geheel open en hoogstens langs de bovenkant met de romp verbonden door een stel balken waarover een zeil gespannen kon worden. Later kregen ze een volledig dak.


( Galerij met versierd hakkebord van het Nederlandse oorlogsschip 'Gouda' uit 1665.)

In de loop van de 17e eeuw verdwenen de open galerijen op talrijke schepen. het hakkebord werd op de zijkanten verbreed door staatshouten die de zijgalerij aan de achterkant afsloten van het hakkebord.
Deze open zijgalerij werd afgedekt door een dak op kopstuk en op de zijkanten afgesloten door een trommel met ramen.
Aan de onderkant werd ze gesteund door een visstaart of druiper.
De open galerij bleef echter nog in gebruik op zeer grote schepen, soms zelfs in meerdere verdiepingen.
Op oorlogsschepen ontwikkelde ze zich opnieuw in de loop van de 19e eeuw en werd nu westergang genoemd.
Terwijl de zelfde tijd verdween de zijgalerij.
Aanvankelijk werden ze vals aangebracht en dienden enkel als decoratief element. De zijgalerijen waren evenals de achtergalerij versierd met beeldhouwwerk en snijwerk zoals het hakkebord en worden daarom tot de scheepsversieringen gerekend. In de zijgalerijen werden later dikwijls toiletten ondergebracht.
Op de koopvaardijschepen gebruikte men de zijgalerijen wel als verblijfplaats voor meevarende passagiers.
Bij de Koninklijke Marine komt het woord galerij nog voor in de betekenis van toilet en/of urinoir, met name op het Kon. Instituut voor de Marine.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten